ماجراي مناظرههاي تلويزيوني در دو ماهه اخير از پرحاشيهترين مباحث مرتبط با عملكرد صدا و سيما بوده، به گونهاي كه برنامه روبه فردا در يك دوره زماني كوتاه، توانست با استفاده از اين ابزار مخاطبان بسياري را به دست آورد كه اين روند به سرعت متوقف شد و در ادامه برنامهاي جايگزين آن شد كه با تکروي بيسابقهاي، خاطره مناظرهها را به دست فراموشي سپرد.
هرچند سخنان شب گذشته رئیس دفتر رئیس‌جمهور در شبکه 4 سیما جای نقد و بررسی بسیار است و ایرادات شکلی و ماهوی بر آن وارد است ـ که قطعا در جای خود بدان خواهیم پرداخت ـ اما اکنون و به دلیل شرایط خاصی که بر فضای سیاسی کشور حاکم است، قصد ورود به این مسأله را نداریم و برای همین، تنها شرح ماجرای شب گذشته را که تحریریه نشریه پنجره* تهیه و تنظیم کرده، فعلا بدون هیچ تحلیل خاصی به شرح زیر منتشر می‌کنیم:
شامگاه دوشنبه، بينندگان شبكه چهارم سيما، شاهد حضور چهره خبرساز دولت در برنامه تلويزيوني سياست ايراني بودند؛ برنامهاي كه در خبر اوليه اعلام شده بود كه ميزبان گفتوگويي ميان عباس سليمينمين، مدير مركز مطالعات تاريخ معاصر و اسفنديار رحيممشايي رئيس دفتر رئيسجمهوري با موضوع «مديريت فرهنگي و انقلاب اسلامي (بازگشت به اسلام ناب محمدي)» خواهد بود.
خبر اين مناظره تلويزيوني ساعتي پيشتر در پيامكهاي خبري خبرگزاري فارس و شبكه خبري برنا منتشر شد؛ فارس، زمان مناظره را 19 و برنا، زمان آن را 19:45 دقيقه عنوان كرده بود.
اين رو در رويي از 2 جنبه داراي اهميت بود: از سویي، سليمينمين در ماههاي اخير به عنوان يكي از اصليترين چهرههاي منتقد عملكرد فرهنگي دولت و مشايي مبدل شده بود و از ديگر سو، مشايي پس از حضور پرحاشيهاش در جلسه جامعه وعاظ تهران، در دومين اعلام حضور و مباحثه درباره آرا و ديدگاههايش ظاهر ميشد.
بخشهاي پاياني گفت‌وگوي مشايي با جامعه وعاظ كه آن هم دوشنبه 2 هفته پيش برگزار شد، بهطور رسمي منتشر شد، اما در همان متن منتشره نيز اين نكته روشن بود كه مشايي نتوانسته به ابهامات حاضران پاسخ گويد و اين گفت‌وگو ناتمام مانده، با اين همه او وعده داد تا در فرصتهاي بعدي پاسخگوي سوالات و پرسشها باشد.
مناظره ای در کار نیست
اما دوشنبهشب هم مناظرهاي ميان مشايي و سليمينمين برگزار نشد. اين برنامه كه در جدول زماني پخش ميبايست ساعت 19 آغاز ميشد (و در نوبتهاي قبلي نيز ميزبان مناظرههايي ديگر بود) با حدود 50 دقيقه تاخير به روي آنتن رفت، آن هم در شرايطي كه تنها سليمينمين و مهدي مطهرنيا (مجري برنامه) در استوديو حضور داشتند. پس از آغاز برنامه و بعد از سخنان ابتدايي مجري، سليمينمين گفت كه: از آنجايي كه بينندگان ارجمند براساس اطلاع قبلي انتظار داشتند كه يك جلسه گفت‌وگوي دوطرفه را شاهد باشند، بنده اعلام مي‌كنم كه به مناسبت نزديك شدن به 22 بهمن شخصا تمايلي به يك گفت‌وگوي چالشي نداشتم.
وي ادامه داد: قطعا تركيب در نظر گرفته شده را نيز خيلي مناسب با يك چالش نمي‌ديدم اما چه خوب است كه عزيزان دست‌اندركار در سخنان خود آنقدر دقت كنند كه اگر در جلسه‌اي حاضر شدند، بتوانند از سخنان خود دفاع كنند. نه اين‌كه اگر در جلسه‌اي، مورد چالش قرار گرفتند، نتوانند از بيانات خود دفاع كنند.در اين جا مطهرنيا با قطع سخنان سليمي نمين تأكيد كرد: اين نكته‌اي است كه ملت درباره آن قضاوت مي‌كند.
سليمينمين ادامه داد كه با اين اقدام، هم بنده را به زحمت انداختند و هم شما را. زيرا شما را مجبور كردند تا برنامه را مقداري به عقب بياندازيد تا بتوانيد مهماني را دعوت كنيد تا مناسب احوالات ايشان باشد. مجري برنامه با قطع مجدد سخنان سليمي نمين خطاب به وي اظهار داشت: تا باشد از اين زحمت‌ها باشد.
برنامه لحظاتي تا خبر ساعت 20 شبكه چهار ادامه پيدا كرد و سليمينمين درباره گفتمان امام خميني (ره) سخن گفت و پس از پايان خبرها در ادامه برنامه، اسفنديار رحيممشايي در استوديو حاضر شد و ديگر خبري از سليمينمين نبود! مجري برنامه از حضور ميهمان ديگري در ادامه برنامه ـ محمد خوشچهره، نماينده سابق مجلس و عضو هيئت علمي دانشگاه تهران ـ خبر داد كه اين وعده نيز تا انتها محقق نشد.
مشايي در لحظات حضور خود، به تبيين مباحثي در حوزههاي مختلف عقيدتي و مذهبي پرداخت و اين برنامه تا حدود ساعت 21 ادامه پيدا كرد.
اصلا مناظره نبود
تقي رستموندي مدير شبكه چهار كه اواخر آذر ماه گذشته جايگزين رضا پورحسين در مديريت شبكه نخبگان شده است، لحظاتي پس از پايان برنامه در يك گفت‌وگوي تلفني كوتاه با پنجره تأكيد كرد كه ما، در برنامه سياست ايراني از ابتدا بنا بر مناظره نداشتهايم و قرار ما انجام يك گفت‌وگو است. وي در حالي كه تأكيد ميكرد بهدليل حضور در استوديو پخش امكان ادامه اين گفت‌وگو را ندارد، صحبت درباره علت تغيير برنامه سليمينمين ـ مشايي را به فرصتي ديگر واگذار و تأكيد كرد كه قبلا هم گفتهايم كه اين برنامه تنها يك بحث علمي است.
رحيممشايي نيز در ميانه گفت‌وگو با مطهرنيا بر همين نكته تأكيد كرد و خطاب به مجري برنامه گفت: قرار است ما مباحثه داشته باشيم و نه مناظره و من به اين دليل به اين‌جا آمدم.
اين موضوع در حالي كه به گزارش منابع خبري، حسن افشاري مدير گروه فرهنگي ـ اجتماعي و اقتصادي شبكه چهار سيما، ديروز به ايسنا گفته بود كه مديريت فرهنگي و انقلاب اسلامي (بازگشت به اسلام ناب محمدي)» موضوع بحثي است كه اسفنديار رحيم مشايي و عباس سليمي نمين درباره آن گفت‌وگو خواهند كرد.
مشايي نيامد
اما سليمينمين شامگاه دوشنبه ـ در آخرين لحظات تنظيم اين گزارش ـ در گفتوگويي با پنجره، ماجراي انجام نشدن اين مناظره را تشريح كرد. وي گفت كه قرار بود تا مناظرهاي ميان من و آقاي مشايي در ساعت 18 و 50 انجام شود كه من در وقت مقرر در محل استوديو حضور يافتم، اما متاسفانه ايشان با وجودي كه از قبل قول داده بودند، در برنامه حاضر نشدند و پس از يك ساعت معطلي، برنامه بدون حضور آقاي مشايي آغاز شد.
وي ادامه داد: در فاصله اين تعلل، متوجه شدم كه آقاي مشايي اعلام كرده كه حاضر نيست با من مناظره كند و مايل بوده با آقاي دكتر خوشچهره مناظره كند و لاجرم من دقايقي در برنامه صحبت كردم و آقاي مشايي با وجود آنكه در داخل سازمان (صدا و سيما) بودند در استوديو حاضر نشدند و بعد از خروج من از برنامه ايشان به برنامه آمد.
سليمينمين تأكيد كرد: متاسفانه برخي آقايان مسائلي را مطرح ميكنند كه نميتوانند پاسخگوي آن بوده و در يك جلسه مناظره از اظهارات خودشان دفاع كنند و من بسيار متاسفم كه برخي افراد با وجود آنكه هيچ تسلطي هم ندارند در هر زمينهاي اظهار نظر ميكنند. وي افزود: اين مسئله قطعا تبعاتي براي جامعه خواهد داشت كه كمترين حد آن ايجاد سرخوردگي در متخصصان ماست.
وي با انتقاد از رييس دفتر رييسجمهوري كه در زمينههاي خارج از حوزه مسئوليت خود اظهار نظر مي‌كند، يادآور شد: اين مسئله باعث ميشود كه وقتي قرار است بحثهايش مورد نقد قرار بگيرد از صحنه بگريزد و وارد ميدان نشود.
چهره بعدي
اما مهدي مطهرنيا كه در طول گفت‌وگو با مشايي كوشيد تا در پرسشهاي خود تنها به مباحث غيرسياسي و جنجالي بپردازد، در خلال برنامه وعده داده بود كه ميهمان ديگري در راه است كه در ترافيك مانده؛ البته در پايان برنامه روشن نشد كه چرا ميهمان ديگر به برنامه نرسيده است؟ محمد خوشچهره هم شامگاه دوشنبه در اينباره با پنجره سخن گفت و اظهار داشت كه حدود ساعت 18 مطلع شده است كه مشايي تمايل دارد تا با وي مناظره كند.
عضو هيئت علمي دانشگاه تهران كه در 2 ماهه اخير در چند برنامه تلويزيوني مناظرهاي حاضر شده و در مجلس هفتم جزء جريان منتقد دولت به شمار ميرفت، ادامه داد: در ميانه حركت به سمت صدا و سيما و در هنگامي كه در ترافيك مانده بودم، متوجه شدم كه آقاي مشايي اعلام كرده كه نميخواهد با آقاي سليمينمين مناظره کند و من در آن هنگام متوجه شدم كه جايگزين آقاي سليمينمين در مناظره شدهام؛ به همين منظور و به جهت آنكه اين رفتار را اخلاقي نميدانستم از شركت در برنامه مذكور منصرف شدم.
ماجراي مناظرههاي تلويزيوني در دو ماهه اخير از پرحاشيهترين مباحث مرتبط با عملكرد صدا و سيما بوده به گونهاي كه برنامه روبه فردا در يك دوره زماني كوتاه توانست با استفاده از اين ابزار مخاطبان بسياري را بهدست آورد كه اين روند به سرعت متوقف شد و در ادامه برنامهاي جايگزين آن شد كه با تكروي بيسابقهاي، خاطره مناظرهها را بهدست فراموشي سپرد.
مناظره انجام نشده ميان سليمينمين و مشايي، يكبار ديگر نشان داد كه صدا و سيما هنوز نتوانسته آسيبهاي مناظرههاي انتخاباتي را رفع و براي استفاده مناسب از اين نوع برنامهها برنامهريزي كند.
